قزاقستان؛ همسایه غریبه

با وجود اشتراکات تاریخی و فرهنگی میان دو ملت ايران و قزاقستان، مناسبات گردشگری در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد.
این نقل قول سفیر قزاقستان که حتی یک گردشگر قزاق برای گردشگری سلامت به ایران سفر نکرده است، بیانگر چراغ خاموش دیپلماسی گردشگری میان دو کشوری است که در مقاطع مختلف تاریخی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند.
هرچند خود قزاق‌ها به ره‌آورد صنعت گردشگری برای اقتصاد کشورشان بی‌توجه بوده‌اند و این عرصه در مناسبات بین‌المللی‌شان کم‌رنگ بوده است، اما در چند سال اخیر تصمیم گرفته‌اند که به این غفلت پایان ببخشند.
تلاش برای جذب گردشگران خارجی و حضور گردشگران قزاق در سایر کشورها، بیانگر تغییر رویکرد ایجاد شده در این کشور و رسیدن به باورهای گردشگری است. وجود سه دفتر کنسولگری در تهران، مشهد و گرگان، حضور قومیت‌های قزاق در ایران، تمایل سفر قزاق‌ها به مشهد و مسلمان بودن هفتاد درصد از بافت جمعیتی این کشور، مؤلفه‌های ارزنده‌ای است که می‌تواند زمینه‌ساز رونق گردشگری میان دو کشور باشد.
افزایش پروازها گام نخست ایجاد جذابیت‌های سفر میان گردشگران قزاق و ایرانی محسوب می‌شود.
علاوه بر مسیر پروازی، یکی از مهمترین ظرفیت‌های استراتژیک مغفول مانده، راه ارتباطی دریایی است.
بندر آکتائو قزاقستان که در ساحل شرقی دریای خزر واقع شده است در حال تبدیل شدن به یکی از بنادر فعال و تأثیرگذار دریای خزر است.
این بندر را دروازه دریایی قزاقستان توصیف می‌کنند که در صورت ارتباط با بنادر شمالی ایران و بهره‌گیری از ظرفیت گردشگری دریایی ، مناسبات گردشگری از طریق دریای خزر را با تحولات اقتصادی منطقه‌ای همراه خواهد ساخت.
غفلت مسئولان وزارت خارجه و میراث فرهنگی از قزاقستان، موجب شده تا کشورهایی نظیر ترکیه، با وجود دارا نبودن مزیت‌های ایران، حضور مؤثر و آینده نگرانه را در قزاقستان دنبال کنند.
ترک‌ها به خوبی می‌دانند که بندر آکتائو در آینده‌ای نزدیک به مرکز اقتصادی تجاری و گردشگری در منطقه خزر مبدل خواهد شد.
در حال حاضر یکی از بزرگترین مراکز گردشگری و تفریحی در حال احداث در جاده ساحلی این شهر متعلق به سرمایه‌گذاران ترک است. فعالیت‌های مالی و بانکی و همکاری‌های مشترک با شرکت‌های هواپیمایی از دیگر فعالیت‌های ترکیه در این بندر خزری محسوب می‌شود.
همین رویکرد موجب شده تا سالانه صدها هزار گردشگر قزاق به ترکیه سفر کنند. در غفلت مسئولان ایرانی از همسایه شمالی، سالانه صدهزار گردشگر قزاق به ترکیه سفر می‌کنند تا باز هم ترک‌ها محبوب قزاق‌ها باشند.
حمل و نقل ریلی، دیگر مزیت طلایی تقویت گردشگری میان دو کشور محسوب می‌شود.
خط آهن بین المللی ایران- ترکمنستان- قزاقستان پازل ارتباط زمینی دریایی و ریلی را در کنار مسیرهای هوایی و دریایی تکمیل می‌کند.
مزیت‌ها و نقاط اشتراک بسیاری میان دو کشور وجود دارد که به برخی از مهمترین آن اشاره شد.
ناشناخته بودن ایران و داشته‌هایش در میان همسایگان شمالی بیانگر انفعال و کم کاری دستگاه دیپلماسی و گردشگری کشورمان در میان قومیت‌ها و ملت‌هایی است که روزگاری با نام و رسم ایران پیوند خورده‌اند.

عباس مهدوی