سال هاست بر نقش های سنگی تخت جمشید خودنمایی می کند و آنقدر ارزشمند بوده که به عنوان تحفه ، به پادشاهان تقدیم شود ؛ این را از همان نقش های برجسته پلکان های تخت جمشید می توان دریافت.

نتايج پژوهش هاي باستان شناسي نشان می دهد قدمتش بیش از این هاست و به حدود 6 هزار سال پیش بر می گردد.
در کتاب "کوه های گم شده نوح " نوشته پرفسور "رابرت کورنوک" با استناد به کشفیات دیرینه شناسی ، از آن به عنوان یکی از حیواناتی که نوح (ع) آن را بر کشتي اش سوار کرد تا از طوفان نجات يابد ، یاد شده است.
کوچک اما زیبا ، با شکوه، چابک و آرام، با همان قد حدود ۹۰ تا ۱۲5سانتیمتری اش به عنوان يكي از نژادهاي پايه در سطح بين‌المللي شناخته شده است.
رنگ های سفید ، سیاه ، نیمه خاکستری، کُرَنگ، کَهَری و سَمندی آن دیده شده اما تاکنون ابلق آن شناسایی نشده است.
این ها ویژگی هایی است که کارشناسان در خصوص حیوان نجیب مینیاتوری خزر «اسب کاسپین » یا همان (Caspian Horse) عنوان می کنند ؛ نمونه کوچک و مینیاتوری اسب هایی که در تصاویر و یا از نزدیک دیده ایم.
آزمایش های انجام شده بر روی استخوان های به دست آمده در مناطق باستانی ایران و ترکمنستان و همچنین آنالیز ژنتیکی خون نژادهای مختلف اسب از سراسر دنیا نشان می دهد که اسب کاسپین و اسب ترکمن، اجداد و منشاء تمام اسب های شرق زمین هستند.
این نظریه زمانی جنبه علمی به خود گرفت که دکتر "گاس کاتران" از دانشگاه کنتاکی آمریکا ، با انجام آزمایش های ژنتیکی و بررسی DNA اسب های مختلف، این موضوع را که اسب کاسپین ، نیای اسب های شرق کره زمین است، اثبات کرد .
شواهد ژنتیکی ، گرافیکی و استخوان شناسی ، نقش های سنگی بر روی پلکان های تخت جمشید ، مُهرها و مجسمه های بر جا مانده از آثار تمدن های باستانی ، دلایلی محکم برای وجود اسب كاسپين از زمان های دور است و البته نزدیک ترین سند موجود ، نقش های حک شده بر سنگ های تخت جمشید است که سربازانی نشسته بر اسب های کوچک را نشان می دهد ؛ به طوری که پاهای این سربازان نزدیک به زمین است و این حاکی از آن است که سربازان هخامنشی ، از اسب های کوچک کاسپین استفاده می کرده اند.
تا سال 1343خیلی ها فکر می کردند؛ نسل اسب کاسپین منقرض شده است . در همان سال ، یک بانوی آمریکایی به نام " لوئیز فیروز" که برای یافتن اسب های مناسب برای سوارکاری کودکان به ایران آمده بود ، اسب کوچک قامت کاسپین را در شمال ايران شناسايي کرد.
" لوئیز فیروز " این اسب را در ابتدا اسبچه خزر نامید. اما در تحقیقات گسترده تر ، نام این اسب کوچک که بعد از یک دوره انقراض شناسایی شد ، به "اسب مینیاتوری خزر" و در نهایت به "اسب خزر یا اسب کاسپین" تغییر یافت ؛ نامی برگرفته از خاستگاه اصلی آن .
در آن زمان اسب های با قد و قواره کوتاهتر از 142 سانتی متر، در ردیف اسب های کوچک جثه یا همان پونی ها قرار می گرفتند و بر این اساس به اسب کاسپین به دلیل اندازه کوچکش ، پونی کاسپین می گفتند اما بعد ها با بررسی دقیق تر ساختار بدن این گونه، معلوم شد " اسب کاسپین "شباهتی به پونی ها ندارد چرا که اسب كاسپين به لحاظ ظاهری ، تناسب اندام یک اسب بزرگ را در قد و قواره های کوچک تر دارد این در حالی است که پونی ‌ها دارای دست و پای کوتاه و تنه درشت هستند.
اسب‌های نژاد کاسپین دارای چشم‌هایی درشت ، بادامی‌ و برجسته هستند که به سمت پایین چهره تمایل دارد و پشت این حیوان هم فضایی مناسب برای قرار گرفتن زین دارد.
اسب کاسپین ، دارای سُم بسیار سفت و سخت و بیضی شکل است که حتی برای تردد در مناطق سنگلاخ و سخت گذر هم نیاز به نعل ندارد.
اسب ها به نجیب بودن معروف اند اما اسب کاسپین نجیب تر است . این نژاد اسب، از نظر رفتاری بسیار باهوش و در عین حال دارای روحیه بالای فرمانبرداری است و نسبت به اسب های دیگر، آرام تر و خوش خلق و خو تر است و به علت همین خلق و خوی مهربان، هوش بالا و فراگیری سریع ، اسبی مناسب برای سوارکاری کودکان است.
اسب کاسپین افزون بر ارزش های ورزشی و سوارکاری ، به علت جایگاه ویژه ای که در تاریخ تکاملی اسب دارد ، از نظر خلوص ژنتیکی و اصلاح نژادی هم مورد توجه پژوهشگران است و در حال حاضر از این گونه در ارابه رانی، مسابقات چوگان ، سوارکاری کودکان، پرش مانع و مسابقات زیبایی اسب، استفاده می شود.
از ابتدای شناسایی و کشف اسب کاسپین در اوایل دهه چهل ، افراد زیادی برای حفاظت از این نژاد پایه ، تلاش کرده‌اند و با ورود اولین اسب كاسپين به ویرجینیای آمریکا، حرکت این نژاد به دیگر نقاط دنیا در قرن اخیر آغاز شد؛ به طوری که انجمن‌های بین‌المللی متعددی در کشورهای انگلستان، استرالیا و نیوزلند برای حفاظت از این ذخیره ارزشمند تشکیل شد.
با گذشت حدود 4 دهه از شناسایی اسب کاسپین ، هنوز در داخل کشور بسیاری این اسب را نمی شناسند اما در خارج از کشور جایگاه ویژه ای در عرصه جهانی پیدا کرده است به طوری که قیمت هر راس اسب کاسپین در بازارهای جهانی بطورمیانگین بین 30 هزار تا50 هزار دلار متغیر است .