ناکامی رایزنان فرهنگی در معرفی ایران امروز

دهمین اجلاس رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درسازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی درحال برگزاری است.
این اجلاس با شعار دیپلماسی فرهنگی دانش‌بنیان، همگرا، صادرات فرهنگی و با حضور رایزنان فرهنگی ایران در۶۰ کشور برگزار می شود.

اجلاس از جنبه های مختلف و برای حضور فرهنگی ایران در عرصه جهانی حائز اهمیت است.
متاسفانه اغلب رایزنان فرهنگی در انتقال مفاهیم فرهنگی ایران اسلامی در کشورهای محل ماموریت شان موفق نبوده اند.

این ادعا به راحتی قابل اثبات است و می طلبد تا در این اجلاس مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.

گام نخست در موفق بودن یک رایزن فرهنگی، انتخاب درست و مبتنی بر دانش و خلاقیت فرهنگی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از رایزنان در دوران فعالیت خود دچار انفعال و روزمرگی هستند.
نگاهی به کارنامه رایزنان فرهنگی و برنامه های اجرا شده، بیانگر این مهم است که معیارهای انتخاب رایزنان نیازمند بازنگری جدی است.

اجرای برنامه های کلیشه ای و مناسبتی، بی توجهی به چهره های جریان ساز رسانه ای، فرهنگی و هنری ، نداشتن استراتژی برای مقابله با ایران هراسی، نداشتن خلاقیت در بهره گیری از رویدادهای فرهنگی و هنری کشور محل ماموریت در راستای معرفی  ایران و آشنا نبودن به لایه های پنهان و آشکار فرهنگی و اجتماعی ان کشور، از جمله مهمترین آسیب های فعالیت رایزنان فرهنگی محسوب می شوند.
کم تعداد نیست تعداد رایزنانی که متاسفانه با رایزنی های چهره ها و جریان های با نفوذ سیاسی به سازمان فرهنگ و ارتباطات تحمیل شده اند و هیج شناختی از معادلات پیچیده فرهنگی و هنری ندارند.
رایزنانی که گویا کارشان تنها پاسداشت مناسب های ملی و مذهبی است.
وقتی بسیاری از مردم کشورهای دنیا هنوز گمان می کنند که مردم ایران با شتر تردد می کنند و نام ایران را با عراق یکی می دانند حتما بخشی از این ناشناخته بودن را باید به ناموفق بودن رایزنان فرهنگی نسبت داد.
رایزنان فرهنگی با رییس سازمان صداو سیما هم نشست داشته اند و خواستار پخش سریال های تولیدی در کشورهای محل ماموریت شان شده اند.
در این نشست عنوان شد که سریال هایی نظیر یوسف پیامبر(ع) و مختارنامه در برخی کشورها با اقبال همراه بوده اند.
سریال هایی تاریخی که هیج یک معرف ایران امروز نیست. کار رایزن تلاش برای سرگرم کردن مردم کشور محل ماموریت نیست.

صادرات فرهنگ که محور اجلاس رایرنان فرهنگی در تهران است، با ماموریت اداری و خانوادگی به یک کشور محقق نمی شود و نیازمند دانش، شناخت از معادلات فرهنگی دنیای امروز، خلاقیت و تعامل و اشنا بودن به ابعاد پیچیده دیپلماسی فرهنگی است.
تحول در ماموریت رایزنان فرهنگی علاوه بر خنثی کردن جریان گسترده ایران هراسی و ارایه چهره واقعی ایران عزیز، زمینه حضور چهره های فرهنگی و گردشگران خارجی را نیز فراهم می کند.
چندی پیش سلسه مستندهای ثریا در رسانه ملی پخش می شد که اختصاص به روسیه، عمان، افریقا و ارمنستان داشت.
در این مستندها انچه بیش از همه جلب توجه می کرد، ناشناخته بودن ایران امروز بود.
حتی درسایت سازمان فرهنگ و ارتباطات می توان اظهارنظرهای بسیاری از شخصیت های فرهنگی و هنری خارجی را مشاهده کرد که از ناشناخته بودن ایران سخن گفته اند.
انتخاب رایزن فرهنگی کاربلد و به مفهوم واقعی فرهنگی باید مورد توجه جدی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرار گیرد.

عباس مهدوی